9 - Kuvars Grubu Mineraller

KUVARS GRUBU MİNERALLER

 

Kimyasal Bileşimi, SiO2

Kristal Sistemi, Hegzagonal
Kristal Biçimi, Altıgen prizmalar şeklinde kristalli; prizma yüzeyleri kristalin uzun kenarlarına dik yönde çizikli
İkizlenme, Dauphin, Brezilya ve Japon ikizleri çok yaygındır.
Sertlik, 7
Özgül Ağırlık, 2.65
Renk ve Şeffaflık, Genellikle renksiz, bazen beyaz; şeffaf-yarı şeffaf
Parlaklık, Camsı
Ayırıcı Özellikleri, Kristal şekli, camsı görünümü, sertliği, konkoidal kırılması
Türleri; Sagenit (rutil iğnecikleri içeren kuvars), ametist (mor, eflatun), süt kuvarsı (beyaz), gül kuvarsı (gül pembesi), sitrin (sarı), dumanlı kuvars (duman renkli, bulanık görünümlü)
Bulunuşu, Doğada yaygın olarak rastlanan minerallerin başında gelir. Magmatik, metamorfik, özellikle granit ve gnaysların, sedimanter kayaların olağan bileşenidir. Kuvarsitlerin ana bileseni olan kuvars, birçok cevherlesmenin de gang minerali olarak bulunur.

 Kuvars doğada saf halde renksiz, şeffaf ve cam görüntüsünde çok sert yapıda kristaller halindedir. En çok bilinen kayaç kristalleri aslında iyi biçimlendirilmiş kuvars kristalleridir ( baş ve sonunda altıgen piramitler bulunan altı köşeli prizmatik yapılar ).

Kuvars kristalleri doğada renkli yapılar şeklinde de görülmektedir; örneğin ametist (menekşe), sitrin (sarı) veya dumanlı kuvars (gri, kahverengi ve siyah) kayaçlarında olduğu gibi veya daha yoğun yapılar olan kuvars kristallerinin görülmediği kayaçlar olan akik taşları veya gri çakmaktaşlarında gibi.
Kuvars aynı zamanda birçok kayacın ( granit v.b. ) ana kayaç oluşturan mineralleridir

Kuvars Çeşitleri Nelerdir?
Kuvars doğada çok farklı biçim ve renklerde bulunmaktadır. Büyük agrega kütleleri, yoğun yumrular veya 
kristallerle kaplı oyuklarda bulunurlar. Kuvars saf halde renksiz iken; diğer mineraller ve iz elementlerin bünyesine
girmesi ile farklı renklerde doğada bulunabilmektedir.
Sayfamızda; 2 grup olarak bilinen 25 çeşit kuvars türü aşağıda sıralanmıştır.
Makrokristalin çeşitler; ametist gibi kristaller tarafından oluşturulan çeşitler veya makroskobik kristal yapılardır.
Günlük yaşamda kuvars hakkında konuştuğumuz zaman çoğunlukla makrokristalin çeşitlerden bahsederiz.
 

  • Kristal Kayaçlar
  • Sitrin
  • Prase
  • Gül Kuvars
  • Dumanlı Kuvars
  • Pembe Kuvars
  • Ametrin
  • Demirli Kuvars
  • Ametist
  • Prasiolit
  • Sütlü Kuvars
  • Kaplan Gözü
  • Aventurin
  • Kedi Gözü
  • Mavi Kuvars
  • Şahin Gözü

 


Ametist


 


 


 


Prasiolit

Kriptokristalin veya mikrokristalin çeşitler; ise gözle görünür kristaller içermemekle beraber akik taşlarında olduğu gibi daha yoğun yapıları vardır. Kriptokristaller zaman zaman kalsedon (alaca akik) terimi altında da gruplanabilmektedir.

 

KUVARS ÇEŞİTLERİ:

1- Fenokristalin Kuvarslar/Phaneokristalline Quarze :

Kristalli ve kristallenmiş agregat olduğu belli olan kuvarslar yani Dağ Kristali, Dumanlı Kuvars, Sitrin, Morion, Ametist ve Sütkuvars bu gruptandır.


Kuvars Oluşumu:
Kuvars yeryüzünün farklı coğrafyalarında yaygın olarak bulunur. Kuvarsın dış görünüşü hangi koşullar altında 
oluştuğuna dair en iyi fikri vermektedir.
Yeryüzünün büyük bölümü kötü hava koşullarının kayaçlar üzerinde ki aşındırıcı etkisi nedeniyle ortaya çıkan kuvars 
kumları ile kaplıdır. Kalsit ile beraber kuvars yeryüzünündeki kayaçları oluşturan birkaç ana mineralden biridir.
Kuvars minerallerinin basınç ve ısıya karşı yüksek dirençleri; volkanik oluşumlar olan granitlerin içinde yapılarını 
kaybetmeden bulunmasına neden olmaktadır. Tüm granit çeşitlerinin içinde kuvars mineralleri bulunmakla 
beraber, kuvars minerallerinin oranı granitin bulunduğu yeryüzü yapısının jeolojik özelliklerine göre %5-50 
arasında değişebilmektedir. Yeryüzünün %12’si kuvars minerallerinden oluşmakla beraber; bu oranın büyük bölümü 
kıtasal kabuk olan karalardadır. Dünyanın çekirdek ve mantosunun tamamında kuvars mineralleri bulunmazken; üst 
mantoda ise sadece serbest kuvars mineralleri bulunmamaktadır.
 
Kuvars Kullanım Alanları:
Renkli kuvars çeşitleri asırlar boyunca kuyumculuk sektöründe değerli taş olarak işlenmiş ve satılmıştır. Değerli taş 
olarak kullanımı yanısıra; kuvars kumları ve kuvars taşları ağırlıklı olarak beton bileşeni olarak tüm dünyada 
kullanılmaktadır.
Saf kuvars mineralleri endüstride; cam, seramik ve kimyasal cihazların üretiminde kullanılmaktadır. Kuvars camı yada
bilinen diğer isimleri ile “erimiş kuvars” veya “erimiş silika”’nın (erimiş kuvars minerallerinin hızlı soğuması ile elde
edilir) çok ilginç özellikleri arasında; ısıl genleşme katsayısının çok düşük olması, ultraviole ışık için geçirgen olması, 
kimyasal olarak neredeyse etkisiz olması ve fiziksel enstrümanlar için ince fakat güçlü lifler oluşturması sayılabilir.
 
Kuvarsın en çok bilinen uygulamaları arasında saat ve bilgisayarlarda elektrik devreleri için osilatör olarak
kullanımı sayılabileceği gibi; daha az bilinen kullanım uygulamalarına örnek olarak ise ultrasonik aletler için 
membran olarak kullanımı gösterilebilir. Kuvars, silikonun cevher maddesini oluştururken, aynı zamanda bilgisayarların
 entegre devreleri olan chiplerde de yaygın olarak kullanılmaktadır.
Son yıllarda New Age akımı ile oluşan ezoterik kültür; kuvarsı yeniden keşfetmiştir. İnternet üzerinde kuvars 
kristalleri ve kuvars çeşitleri ticareti ile ilgilenen tüm web siteleri ezoterik amaçlarla pazarlama stratejilerini 
oluşturmaktadır.