Karat olarak büyüklükleri aynı olsa da elmas takı veya tektaş yüzükler üzerinde kullanılan taşların hepsi birbirinden farklıdır. Bu farka renkleri veberraklık oranları neden olmaktadır. Elmasın veya pırlantanın berraklık oranı, taşın karat büyüklüğü ve rengi kadar fiyatı üzerinde etkili bir faktördür. İçerisinde hiç bir yabancı madde bulundurmayan 0.50 karat bir tektaş pırlanta yüzüğün fiyatı, elmas berraklık ölçü tablosunda yeri I1 olan kusurlu 2 karat bir taş kullanılmış yüzükle aynı olabilmektedir.
Bazı elmaslar doğal olarak kusursuz olsa da elmasın kesimini gerçekleştirecek uzmanda en az ham taş kadar önem kazanmaktadır.
Türkiye’de satılan pırlanta mücevherlerin çoğunluğu VS ve VVS berraklık değerine sahiptir. VS “Very Slightly Included Diamond” yani içerisinde çok az yabancı madde barındıran taşlar, VVS ise “Very, Very Slightly Included Diamond” yani çok çok az yabancı madde bulunan anlamına gelmektedir. Elmas berraklık çizelgesinde en yüksek değer olan “F” “Flawless” yani kusursuz taşlar, 10 kat büyütüldüğünde dahi içerisinde hiç bir yabancı madde görülmeyen elmaslardır.
Elmasın kesimi sırasında oluşabilecek çizikler, çatlaklar ve lekeler elmasın berraklık oranını düşürebilmekte ve ışığı yansıtma oranını azaltmaktadır.
Berraklık ölçüsünde kullanılan “inclusions” kesilmiş taşın içerisinde bulunan ve taşın ışığı yansıtma oranı üzerinde etkili olan yabancı madde, çatlak veya elmasın yüzeyinde bulunan lekeler anlamına gelmektedir. Bu leke, yabancı madde ve çatlakların oranı artıkça taşın değeri düşmektedir. Mücevher olarak kullanılan elmasların içindeki bu lekeler çıplak gözle görülmemekle birlikte ışığın taşın içerisinden geçerken kırılmasına ve yeterince parlak görünmemesine neden olmaktadır. Berraklık değerleri taşların 10 kat büyütüldüğünde görülen kusurlar üzerinden belirlenmektedir.
Uluslararası alanda kabul gören GIA (Gemological Institute of America) berraklık tablosu pırlanta sektöründe en sık kullanılan ölçü tablosudur. GIA dışında EGL (European Gemological Laboratory), IDC (International Diamond Council), AGS American Gem Society ve CIBJO (International Confederation of Jewellery) tabloları da sektörde kullanılmaktadır. Tüm bu tablolar oluşturulurken esas olan elmasın 10 kat büyütüldükten sonra kusurlarının değerlendirilmesidir. Bu kusurlar gözle görünebilecek büyüklükte değildir.
GIA Berraklık Ölçüm Tablosu
F / Flawless Dimaond
Türkçeye kusursuz elmas olarak çevirebileceğimiz bu değer elmasın 10 kat büyütüldüğünde dahi hiç bir yabancı madde ve kesim hatası içermediğini göstermektedir.
IF / Internally Flawless Dimaond
Doğal olarak içerisinde herhangi bir yabancı madde bulunmayan ancak taşın kesimi sırasında oluşan çizik ve lekelerin bulunduğu taşlar.
VVS1, VVS2 / Very Very Slightly Included Dimaond
Uzmanların 10 misli büyüttüklerinde dahi zor olarak görebildikleri yabancı maddelerin bulunduğu elmaslar.
VS1, VS2 / Very Slightly Included Dimaond
10 kat büyütüldüğünde içerisinde çok küçük yabancı maddeler, diğer kristaller ve hafif buğulu bölgeler görülebilen elmaslar.
S1, S2 / Slightly Included Dimaond
10 kat büyütüldüğünde uzmanların içerisinde bazı çatlaklar, yabancı maddeler, çukurlar gördükleri elmaslar.
I1, I2, I3 / Included Dimaond
İçerisinde büyük yabancı maddeler görülen, diğer kristalleri barındıran, çatlak ve çukurların bulunduğu elmaslar.
Tasarımında elmas kullanılan bir takı alacağınız zaman firmanın internet sitesinde belirttiği berraklık oranlarını iyice inceleyin. Ayrıca takının fiyatı üzerinde belirleyici özelliği oldukça fazla olan berraklık değeri taşla birlikte size verilecek olan sertifikanın üzerinde de yer almalıdır.